انفاق باید با نیت خالص باشد/ حفظ کرامت انسانی در انفاق آموزه اسلام است

وی تأکید کرد: البته بخشی از این مسئله هم بر می گردد به خود فقرا و نیازمندان. اسلام نیز برای آنها برنامه هایی دارد که یکی از آنها توصیه به زیستن با تدبیر است. امیرالمؤمنین می فرماید: " سوء التدبیر مفتاح الفقر" یعنی سوء تدبیر کلید فقر و نیازمندی است و برخی  فقرها ناشی از بی تدبیری در زندگی است و در روایتی دیگر می فرماید: حسن تدبیر مال اندک را رشد می دهد و سوء تدبیر مالهای زیادی را از بین می برد.

 

این قرآن پژوه افزود: یکی از برنامه های اسلام برای کاهش رنج فقرا اصلاح نگرش است؛ اسلام می خواهد هم نگاه شخص فقیر و هم نگاه جامعه را نسبت به نیازمندان ه سمت یک فرهنگ صحیح انسانی سوق دهد که در قرآن و روایات متعدد به این مسئله تأکید شده است، آنجا که قرآن می فرماید " و فی اموالهم حق للسائل و المحروم" خدا نمی فرماید که شما از مالتان بگیرید و انفاق کنید بلکه تأکید می کند که در مال اغنیا حق فقرا وجود دارد و این مالی که در اختیار توست مال تو نیست بلکه حق فقیر است.

عضو هیئت علمی جامعه المصطفی با اشاره به روایاتی از ائمه معصوم، حفظ کرامت انسانی را از آموزه های دینی اهل بیت برشمرد و گفت: چند مسئله اساسی در نحوه انفاق وجود دارد که اصل آن به کرامت انسان برمی گردد؛ امام حسن(ع) در این مورد می فرماید: از بزرگترین سروری این است که قبل از اینکه فرد دست نیاز دراز کند تو به او بدهی"که این مسئله به کرات در سیره ائمه وجود داشته است.

وی اجتناب از منت گذاری را یکی دیگر از توصیه های اصلی قرآن نسبت به انفاق اعلام کرد و گفت: قرآن می فرماید: "أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُواْ لاَ تُبْطِلُواْ صَدَقَاتِکُم بِالْمَنِّ وَالأذَى" یعنی با منت گذاری و اذیت کردن، صدقاتتان را باطل نکنید. اذیت کردن معنای عامی دارد اما یکی از مصادیق اذیت کردن این است که فقیر از کرامت خود بیفتد. مسئله دیگر این است که انفاق باید با نیت خالص باشد تا اجر اخروی به همراه داشته باشد که آیات قرآن و روایات بسیاری در این خصوص وجود دارد.

 

حجت الاسلام رستم نژاد افزود: مسئله دیگر احترام گذاشتن به فقیر است؛ جالب است در فرهنگ اهل بیت(ع) این بوده که گاهی که انفاق می کردند یا دست خود و یا دست فقیر را می بوسیدند و وقتی از آنها سؤال می شد می فرمودند که برای اینکه در انفاق هر دو طرف دست، دست خداست؛ هم خدا می دهد و هم خدا می گیرد و این نکته بسیار زیبای تربیتی است که هم احترام فقیر در آن حفظ می شود و هم نیازمند اگر چیزی را می گیرد حق خدایی خود را می گیرد.

وی با بیان اینکه اسلام هم از راه ایجاد بینش و هم تقبیح اسراف در مقابل فقر ایستاده و هم بر فرهنگ کار تأکید دارد افزود: آیات تکان دهنده ای در مورد مسرفین در قرآن وجود دارد تا آنجا که قرآن مسرفین را برادران شیطان می خواند.

 

این قرآن پژوه تصریح کرد: در اسلام دو نوع فقر وجود دارد یکی فقر مذمت شده که ریشه های ایجاد آن به خود انسان برمی گردد که ناشی از اسراف و تنبلی است که هر دو مذموم است که انسان را به سمت کفر و خدانشناسی و برادر شیطان شدن و در نهایت جهنم سوق می دهد که روایات زیادی در این خصوص وجود دارد.

 

وی  با تأکید بر اهمیت فرهنگ کار در اسلام تصریح کرد: خداوند با وضع قوانین مناسب جلوی تن پروری و اسراف را گرفت. وضع قوانین مالی و مسئولیتی که برای بشر در بحث کار و تلاش تعریف شده است و ترغیب به خصایل پسندیده و توصیه های  اخلاقی از جمله برنامه های اسلام در رفع رنج فقیران در جامعه است.

 

حجت الاسلام رستم نژاد افزود: در ارتباط با انفاق یک قسمت ظاهر آن پرداخت حق محرومین است اما مسئله اصلی دل کندن شخص غنی از مال مورد تأکید است.  ر مباحثی چون خمس و زکات- که اسلام در قالب نوعی نگاه به رفع نیاز فقرا این مسئله را دیده- خمسی خمس می شود که با قصد قربت پرداخت شود؛ بنابراین چنانچه ریایی در آن باشد دیگر ارزشی ندارد چون اصل مسئله غیرظواهرش این است که بتوانیم از مال دل بکنیم تا رشد کنیم.